[Matxinada maiatzak1-2021]

 

Negoziazio kolektiboa

2012ko lan-erreforma negoziazio kolektiboa apurtu zuen. Hitzarmen kolektiboak zuen balioaren zati handi bat galdu zuen. Ezin dugu ahaztu, hala ere, 2011n Zapateroren gobernuak ere aldaketa larriak egin zituela negoziazio kolektiboaren egituran.

Negoziazio kolektiboaren erreforma sakona eskatzen dugu, sektoreko hitzarmen kolektiboak erdigunean jarriko dituena eta negoziazio kolektiboaren estatalizazioa mugatuko duena. Madrilen sinatutako hitzarmenek ezin digute eragotzi Araban, Bizkaian, Gipuzkoan edo Nafarroan negoziatzea. Hitzarmen sektorial horiek, gainera, enpresa-hitzarmenen gainetik egon behar dute, eta hitzarmen sektorialek ezarritako lan-baldintzak okertzea eragotzi behar dute.

Hitzarmen kolektiboei ultraaktibitatea itzuli behar zaie, hau da, hitzarmen kolektiboek indarrean jarraitu behar dute beste bat indarrean sartu arte.

Funtsezkoa da, halaber, enpresek sinatu dituzten hitzarmen kolektiboak ez aplikatzeko aukera legez kentzea.

Estatutuak sindikatu-atalei eman zaien negoziatzeko botere guztia itzuli behar die enpresa-batzordeei eta langileen ordezkariei, langileen ordezkariak diren aldetik.

 

Lanbide arteko gutxieneko soldata

Legez bermatu behar da lanbide arteko gutxieneko soldata bat, pobreziaren mugaren gainetik egongo dena. Hego Euskal Herrian hilean 1.200 euroko LGS eskatzen dugu.

 

Generoko soldata-arrakala eta berdintasuna enpresetan

Gizonen eta emakumeen arteko berdintasun-printzipioa konstituzioan eta hainbat legetan jasota dagoen arren, errealitatean berdintasuna oso urrun dago lantokietako errealitate izatetik. Batez beste, emakumeok gizonezkoek baino% 28,6 gutxiago irabazten dugu (5.000€ urtean), borondatez kontrako partzialtasun ia guztia jasaten dugu eta gehienbat prekarietatea araua den zerbitzuen sektorean ari gara lanean.

Lantokietan gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna lortzeko unea da. Horretarako, planteatzen den lan-erreformak eta pentsioen erreformak generoaren irakurketa sakona izan behar dute, diskriminazioaren oinarriak azalduz eta hura lehengoratzeko neurri eraginkorrak ezarriz.

 

Behin-behinekotasuna, Partzialitatea eta Azpikontratazioa

Hego Euskal Herriko lan-merkatua Europako prekarioenetako bat da. Gero eta miseria handiagoko soldatei, Troikak ezarritako soldata-debaluazioaren politikak eta industria-enpleguaren pisu-galerak eragindakoa, aldi baterakotasun-tasa handiak, borondatez kontrako partzialtasuna (batez ere emakumeei eragiten die) eta azpikontratazioa gehitu behar zaizkie, lan-prekarietatearen ardatz gisa.

Errealitateari buelta emateko eta lan-merkatu duin baterako oinarriak ezartzeko garaia da. Horretarako, behin-behineko kontratuak mugatu egin behar dira benetan bereziak diren egoeretarako. Saihestu egin behar da behin-behinekotasuna araua izatea, eta enpresen eta administrazioen gehiegizko erabilera indargabetu behar da.

Lanaldi partzialeko lana erreformatzea eskatzen dugu, enplegu mota hau lan-erregimen ultra-malgu bihurtzea galaraztea; izan ere, ordu osagarrien bidez, enpresaburuak oso plantilla zabalak ditu eskura oso kostu merkean.

Legez mugatu behar dira enpresek beren jarduera kanporatzeko eta azpikontratatzeko dituzten aukerak. Nolanahi ere, enpresa batek azpikontratatutako pertsona guztiek enpresa nagusiaren soldata- eta lan-baldintza berberak izatea bermatu behar da: Enplegu bera izatea.

 

Enplegua erregulatzeko espedienteak

2012ko lan-erreformak kendu egin zuen EREen eta ERTEen aurretiko administrazio-kontrola; hau da, enpresaburuak kaleratu edo langabeziara bidal gaitzake, arrazoi objektibo eta proportzionatuak daudela egiaztatu baino lehen.

Premiazkoa da Lan Agintaritzak enplegu-erregulazioko espedienteen gaineko kontrola berreskuratzea (bai etete-espedienteak, bai kontratuak bukatzekoak ere), eta legez berriro eragotzi behar dira kaleratze ekonomiko prebentiboak.

 

Behin-behinekotasuna administrazio eta enpresa publikoetan

Sinetsarazten digutenaren kontra, enplegu publikoa ez da mauka. Izan ere, Hego Euskal Herrian administrazio eta enpresa publikoetako langileen% 40 inguruk aldi baterako kontratuak dituzte. Askotan, behin-behineko kontratu horiek lege-iruzurrean daude. Argi daukagu behin-behinekotasun handia horrek zerikusi handia duela gure gobernuek duten zerbitzu publikoak pribatizatzeko eta murrizteko logikarekin. Sektore publikoko behin-behinekotasunaren aurka borrokatzea guztiontzako zerbitzu publikoak defendatzea da.

Madrilen, Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuaren (EPOE) erreforma negoziatzen ari da, eta, bertan, ezinbestekoa da behin-behineko kontratazioaren gehiegizko erabilera zigortzea eta enplegua finkatzeko salbuespenezko prozesuak ahalbidetzea, lege-iruzurrean dauden aldi baterako pertsona guztiek enplegu finkoa lor dezaten, betiere berdintasunean, merezimenduan eta gaitasunean oinarritutako prozesuak gaindituz enplegu publikoan sartu badira.

 

Etxeko langileak eta autonomo faltsuak

Espainiako lan-legeriak muturreko lan-prekarietate eta bizi-egoera batera kondenatzen ditu ehundaka mila langile. Etxeko eta Zaintzako Langileak Gizarte Segurantzako Erregimen Orokorretik kanpo daude oraindik, eta ez dute oinarrizko eskubiderik, hala nola greba edo langabezia-prestazioa. Gainera, Lan Arriskuen Prebentziorako Legetik kanpo daude.

Etxeko eta Zaintzako Langileak gainerako langileekin erabat parekatzea eskatzeko unea da, haien lan-baldintzak kolektiboki negoziatzeko aukera izan dezaten. Barneko lana desagerraraztea eskatzen dugu, XXI. mendekoa baino gehiago XIX. mendekoa.

Glovo edo Deliveroo bezalako enpresekin gertatutakoak lehen mailan jarri du autonomo faltsu gisa lan egiten duten pertsonen arazoa. Arazoa, ordea, ez da plataforma digitaletara mugatzen, baizik eta azpikontratazioa eta jarduerak kanpora ateratzea, langileak autonomo gisa alta ematera behartuz.

Negoziatzen ari den lan-erreforma berriak eragotzi egin behar du enpresek beren jarduera garatzea mendekotasunez lan egiten duten autonomoen bidez.

 

Pentsio duinak eta kalitatekoak

Escrivá ministroak Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduari baino prestuago dirudi bankuen eta Europako Batzordearen nahiak entzuteko.

Hiru urte baino gehiagoko etengabeko mobilizazioen eta 2020ko urtarrilaren 30eko greba orokorraren ondoren, Pentsio Sistema Publiko Duin eta Unibertsala eskatzen jarraitu behar dugu. Horretarako, denontzako pentsio duinen finantzaketa bermatuko duen erreforma fiskalari ekin behar zaio. Ez da dirurik falta, lapurrak dira soberan daudenak.

Hilean 1.080 euroko gutxieneko pentsioa eskatzen dugu, eta KPIren araberako gutxieneko errebalorizazioa bermatzea. Horretarako, iraunkortasun-faktore gisa ezagutzen dena ezabatu behar da.
Pentsioetan genero-arrakala kentzeak erabateko lehentasuna izan behar du. Ez da onargarria emakume pentsiodunek gizonek baino ia% 34 gutxiago kobratzea.

Gazteen langabezia-tasak %20tik gorakoak izanik, erretiroa hartzeko legezko adina 62 urtera aurreratu behar da, belaunaldien arteko ordezkapena eta gazteek kalitatezko lanpostuak lortzea ahalbidetzeko.

Gure ustez, pentsio-plan pribatuak (BGAE), banakakoak zein kolektiboak, Troiako zaldiak dira pentsio-sistema publikoaren aurka. Pentsio-plan indibidual edo kolektiboen aldeko zerga-pizgarriak legez debekatu behar dira.

 

Lan Harremanen eta Gizarte Babesaren Esparru propioaren alde

Euskal Herriarentzako Lan Harremanen eta Gizarte Babesaren Esparru propioaren aldarrikapena aspaldiko asmoa da, eta ez diogu uko egiten.

Estatu espainiarreko langile eta herri guztiekin elkartasunetik abiatuta uste dugu ezin dela adierazpenik gabe utzi gehiengo sozial eta sindikalaren borondatea, gure herrialdean subiranotasuna bermetik eta eskubideen aurrerapenetik eraikitzearen alde egiten jarraitu behar dugu.