Eusko Legebiltzarrean ikerketa-batzorde bat irekitzea eskatzen dugu, Lanbidek, preskribatuta zeudela jakinda, gizarte-laguntzen 2.668 itzulketa bidegabe eta legez kontra eskatu dituela uste dugulako.

Argilan-ESK-k, plataforma autonomoak, pobreziaren eta gizarte-bazterketaren aurkako borrokan jarduten du, eta Lanbideren aurkako prebarikazio-eskaria babesten dugu. Salaketa hori Guardiako Epaitegian aurkeztu zuen, joan den urriaren 21ean, Iñaki Carro Iturregi gure abokatuak eta erakundeko boluntarioa denak. Prebarikazio demanda, Zigor Kodearen 404. artikuluaren arabera, egozten den prebarikazio delituaren erantzuletzat jotzen den funtzionario baten aurka zuzendu behar da. Kasu honetan, arduradun hori, Lanbideren jakinarazpenen sinatzailea, Jon Uriarte Unzalu da, Enplegurako Prestakuntzako eta Diru-sarrerak Bermatzeko zuzendaria.

Ehundaka pertsona kaltetuak

Lanbideko goi-kargudun hori prebarikazio-delitu penal bat egin izanaren erantzuletzat jotzen du demandak, jakinaren gainean eta nahita hartutako erabaki baten ondorioz: Diru-sarrerak Bermatzeko Errentaren (DSBE) eta Etxebizitzarako Prestazio Osagarriaren (EPO) kontzeptuan bidegabe jasotako zenbatekoak itzultzeko 2.668 prozedura bidaltzea 2011., 2012. eta 2013. urteetan, bidegabeko egintza bat zela jakinda. Zenbateko horiek argi eta garbi preskribatuta egongo lirateke (zorra sortzen den unetik eta erreklamatzen den unera arte 4 urte baino gehiago igaro direlako preskribatzen da).

Horrelako erabaki bat, hiru lurralde historikoetako milaka bizikidetza-unitateri eragiten diena, ezin da inola ere akatsa izan, baizik eta maila gorenean hartutako erabaki kontzientea eta nahita hartutakoa, ziur aski LANBIDEn ez ezik, Eusko Jaurlaritzan ere bai.

Lanbide jakinaren gainean

Demandak asmo horren froga ukaezina aurkezten du, legez kanpoko 2.668 itzulketa-prozedurak honela datatuta daudela egiaztatzeko datuak ematen dituenean: uztailaren 22a, 870 prozedura; abuztuaren 14a, 765 prozedura; eta abuztuaren 17a, 1.033 prozedura.

Zer dago Lanbideren jokabide horren azpitik, "Kutxa egiteko" helburuaz gain, legez kanpoko bitartekoak erabiliz bada ere? Administrazio gisa zigorgabetasun osoa duela uste izatea: Legea urratuz jarduten duela jakin arren, onartu egin daiteke; izan ere, orain arte, bere jokabideek ez dute inoiz ondorio handiagorik izan, alegazioen, berraztertzeko errekurtsoaren eta administrazioarekiko auzi-errekurtsoaren artean hemezortzi eta hogeita lau hilabete arteko kalbario bat egon ondoren baino. Gehienez ere, gertatuko dena da Gasteizko administrazioarekiko auzien ordenako epaitegi batek egoera atzera botatzea, erantzulearen aurka inolako ondoriorik gabe.  Gai hori onartu zuen Eusko Jaurlaritzako sailburu Beatriz Artolazabalek berak Legebiltzarrean 2017an, adierazi zuenean Vitoria-Gasteizko administrazioarekiko auzien epaitegiek Lanbideren aurka GI-EPO jasotzen zuten pertsonek jarritako errekurtsoen % 40 zenbatesten zutela, ez bakarrik kopuruen erreklamazioengatik, baizik eta, batez ere, eskubidea hilabete eta urteetan eten edo azkentzeagatik.

Araudia betetzea

Eskaera hori ez dago, inola ere, zigortzeko edo mendekatzeko asmorik gabe, baizik eta administrazioa, kasu honetan Lanbide, gizarte-prestazioak arautzen dituen araudia betetzera zorrotz behartzeko helburuarekin. Arbitrariotasuna eta arau-hausteen pilaketa geldiarazteko modu bakarra da arduradunei gogoraraztea Legea ez betetzeak berekin ekar dezakeela, administrazio-egintza deuseztatzeaz gain, arau-hauste horien erantzulea den pertsonak funtzionario-izaera edo kargu publikoa galtzea, jokabidea kasu honetan bezala gertatzen denean.

Horregatik guztiagatik, ARGILAN-ESK-k Eusko Legebiltzarrean ikerketa batzorde bat irekitzea eskatzen dugu, argi eta garbi legez kanpokoak diren erabakien erantzukizun politikoak argitzeko.