Bizkaian eta Araban azpikontratatutako anbulantziek abuztuan 200 gorabehera baino gehiago izan dituzte txandetan La Pau anbulantziak ez dituelako kontratatu beharrezko langileak, nahiz eta horretarako diru publikoa kobratu, biztanleriaren osasuna arriskuan jarriz.

 

« Bakarrik abuztuan  200 alditan baino gehiagotan  txanden erreleboekin gorabeherak egon dira »

 

Bizi dugun egoera kezkagarria salatzen dugu. Askotan ohartarazi dugu hori, eta hala jakinarazi genien Alberto Martínez Osasuneko sailburuari eta Lore Bilbao sailburuordeari, abuztuaren 5ean izan genuen bileran. Egoera esaldi batean laburbiltzen da: Larrialdiak larrialdi-egoera batean dago.

 

Herritarrentzako arrisku onartezina

Egoera horrek herritarren osasunerako arrisku onartezina sortzen ari da. Agian adibide ezagunena Laudioko gertaera tamalgarria da, prentsak horren berri eman baitu, baina sektorean lan egiten dugunok tristuraz eta alarmaz ikusten dugu egoera horiek ohikoegiak direla azken hilabeteetan, nahiz eta gehien-gehienek hedabideetara salto egin ez.

Egoerarekin kezkatuta, hilabete batzuk daramatzagu larrialdietako azpikontratatutako zerbitzuaren estaldurari buruzko datuak biltzen; zehazki, La Pau anbulantziei buruzkoak, hau da, Arabari eta Bizkaiari buruzkoak.

Badakigu abuztuan bakarrik izan direla gorabeherak 200 txandatan baino gehiagotan. Hori azpikontratatutako larrialdi-sareko txanden ia % 20 da. Gorabehera horietatik % 50 baino gehixeago anbulantziak egun osoan zehar funtzionatzeari utzi ziola suposatu zuen, herri horiek laguntzarik gabe utziz. Txandetako txanda-hutsegite horiek % 72an gertatu dira langileen oporrak ez betetzeagatik, % 10ean bajak betetzeko ez kontratatzeagatik, ia % 5ean eszedentziak edo baimenak betetzeko ez kontratatzeagatik eta gainerakoetan beste hainbat kasuistikarengatik. Orain arte inoiz ikusi ez dugun egoera.

 

 

« Plentziako eta Bakioko hondartzetako anbulantziak  ez dira egun oso bat ere egon martxan  abuztuan »

 

Anbulantzia ez-operatiboak

Adibide bat jartzearren, hilaren erdialdean, urteko egun guztietan osasun-laguntza bermatzeko 24 orduz jarduten duen baseetako bat, lankideek beren lanaldia amaitzean txandarik ez zutela ikusi zuten. La Paueko arduradunari zer egin behar zuten galdetzean, giltzaz itxi eta etxera joateko esan zien. Lankideek giltza non zegoen galdetu behar izan zuten, baldin bazegoen, inoiz ez baitzen base hori itxi.

Baina badira are adibide odoltsuagoak. Adibidez, Plentziako eta Bakioko hondartzetako anbulantziak ez dira egun oso bat ere egon martxan abuztuan. Anbulantzien kasuan, barnetik "azkarrak" deitzen ditugunak, ez dute egun bakar bat ere funtzionatu abuztu osoan, eta hilabete erdi baino gutxiago uztailean, beren langileak erabiltzen ari zirelako beste base batzuetako langileen kontratazio eza ordezkatzeko.

Osakidetzak historikoki larrialdi-baliabiderik ez izatea jasan dituzten eremuetan, hala nola Enkarterrietan edo Durangaldean, egoera horiek nabarmen pairatu dituzte. Anbulantziek geldirik, lanik egin gabe edukitzeak modu kronikoan jasaten duten arretarik eza larriagotzen du. Adibide zehatzak jartzearren, Durangoko Bizi Euskarri Aurreratua (BEA) 36 orduz jarraian geldirik egotera iritsi da abuztuaren 23tik 24ra.

Baina arazoa ez da bakarrik anbulantziak ez dabiltzanean. Erizaintzako langileak kontratatu ez direnez, ohikoa da BEA anbulantziak Oinarrizko Bizi Euskarri (OBE) bihurtzea lanaldian zehar. Horrek esan nahi du anbulantzia horiek ez dutela kasurik larrienak artatzeko ahalmenik. Gogorarazteko, EAE Estatu osoan BEA kopuru gutxien duenetarikoa da. Egoera horiek berez delikatua izanda, orain egoera hau baino ez dute okertzen.

 

« La Pau-k ez du beharrezko langilerik kontratatzen, nahiz eta horretarako diru publikoa jaso »

 

Eusko Jaurlaritzaren kontrol falta eta La Paueko zekenkeria kriminala

Anbulantzien zerbitzua Osakidetzako beste zerbitzuetan egiten diren murrizketen aurrean bereziki sentibera dela azaldu nahi dugu. Etengabeko Arretako Guneetan (EAG) dagoen mediku faltak, anbulatorioetako itxaron-zerrenda luzeek eta, batez ere, laguntza gabeko garraioan (Premiazkoa ez den Garraio Sanitarioa) murrizketak egin ondoren, larrialdiko zerbitzuen karga nabarmen handitzea eragin dutela. Horrek, azken batean, denbora gehiagoz okupatutako anbulantzia gehiago esan nahi du, edo, bestela esanda, istripuak, infartuak edo IKTUSak dituzten pertsonak beranduago artatzen dira, eta horrek ondorioak dakarzkie beren patologiei.

Egoera hori gertatzen da txandak betetzen ez direlako eta txandak betetzen ez dira, La Pau enpresak ez duelako beharrezko langilerik kontratatzen, nahiz eta diru publikoa jaso horretarako. Behin eta berriz, Pauek plantilla kriminalizatu nahi izan du, baina bete gabeko txanden % 70 aurreko urtetik ezarrita dauden langileen oporrei dagozkie. Beraz, lotsagarria da La Pau-k esatea estaldura-arazo puntualak eta aurreikusi ezinak direla.

La Pau anbulantzien kudeaketa zabar hori Eusko Jaurlaritzaren eta Osakidetzaren kontrol- eta ikuskapen-falta kroniko batengatik baino ezin izan da egin. Egia da gaur esnatu garela La Pau-k milioi bat euroko zigorra jaso duela jakinez, urrian egindako ikuskapen baten ondorioz. Zigor hori La Pau-k bere langileei ordaintzen ez digun soldatarekin ordainduko da, eta kobratzeke gaude. Sindikatu honek hilabeteak daramatza ez-betetzeak salatzen, eta zigorra berandu dator. Adibide bat jartzearren, gaur, abuztuak 30, lankideak ezin diete anbulantziei gasolina bota enpresaren Solred txartelak funtsik ez duelako. Zenbat denbora beharko dute horregatik zigortzeko? Zer ondorio izango ditu bitartean?

 

Etekinak dagoen tokietan

Aipagarria iruditzen zaigu Ambulancias La Pau ez zela gai larrialdi-zerbitzuan zituen betebeharrei erantzuteko, baina beste kontratu batzuei zerbitzua ematen jarraitu duela, onura gehigarriak ekartzen dizkietenak, hala nola Bilboko jaiak, osasun-arreta San Mamesen edo Mendizorrotzan. Horiei arreta emateko, larrialdien arreta ere hustu du. Adibide bat jartzearren, egiaztatu ahal izan dugu enpresak larrialdietako oinarrietan txandak esleituta zituzten pertsonak bidali zituela Bilboko jaietako zerbitzua betetzera, gutxienez abuztuaren 17an, 18an eta 20an. Langileen mugimenduak, zenbait larrialdi-base operatiborik gabe utzi zituztenak.

 

 

«Ez da erraza etxera itzultzea  norbaitek ondorioak pairatuko dituela  jakinda, gure nagusiak eta Eusko Jaurlaritzak euro batzuk aurreztu nahi dituztelako »

 

Gure eskuetan hiltzen dira

Gogorarazi nahi dugu ez-betetze horiek guztiek gure pazienteen osasunari eragiten diotela, eta larrialdi-zerbitzuan lan egiten dugunok arazo horrek bereziki eragiten digula. Bertatik bertara bizi dugu. Oso erraza da arduradunentzat pertsona bat asistentzian "arazo" batengatik hil dela esatea. Guri hil egiten zaizkigu. Gure eskuetan.

Eta hori diogu, datu horiek ez ditugulako modu hotzean ematen, gure pazienteen osasunari buruzko kezka zintzoarekin baizik. Hainbat hilabetetako grebaren ondoren, gure nominen ordainketan arazoak izan ondoren (oraindik kobratu gabeko kopuruak baititugu), lankideen kaleratzeen, soldata jaisteko mehatxu eta enpresaren tratu txarren ondoren, uda honetan gertatutakoa langileen bokazioarekin agortzen ari da, eta moralari kalte egin diogu. Ez da erraza etxera itzultzea jakinda norbait osasun-arazoetan ondorioak izaten ari dituela, gure enpresako nagusiak eta Eusko Jaurlaritzak euro batzuk aurreztu nahi dituztelako.